COP29 sülh prosesinin nəticəsidir
COP29 sülh prosesinin nəticəsidir
23 Aprel 2024-cü il tarixdə ADA Universitetində 30 ölkədən 70-dək ekspertin iştirakı ilə "COP29 və Azərbaycan üçün Yaşıl Baxış" mövzusunda beynəlxalq forum keçirildi. Dövlət başçımız forumda iştirak edərək geniş məzmunlu çıxış etdi və tədbir iştirakçılarının suallarını cavablandırdı.
Azərbaycan Prezidentinin çıxışı, həmin tədbirdə aparılan müzakirələr, beyin mərkəzlərinin iştirakı ilə keçirilən diskusiyalar payızda keçirilməsi nəzərdə tutulan COP - Tərəflərin Konfransının tövsiyələrinə uyğun idi. Müzakirələr bütövlükdə dünyaya çağırış, ayrı-ayrı qütblərdə, qitələrdə baş verən hadisələrin bütün bəşəriyyət üçün acı nəticələrinin təhlili və regionumuzda baş verən dəyişikliklərlərə paralel olaraq gedən prosesləri əhatə edirdi. Ölkə başçımız ünvanlanan hər bir suala böyük təmkin və dəqiqliklə cavab verərək siyasi ustalığını bir daha nümayiş etdirdi. İştirakçıları və ümumilikdə bütün dünyanı heyrətə salan bu hazırcavablıq Forumda da bir daha qeyd edildi.
Azərbaycan Prezidenti COP29-a ev sahibliyi edəcək ölkənin rəhbəri kimi bildirdi ki, bu il COP-un mövzusu maliyyə olsa da ev sahibi ölkə kimi Azərbaycan gündəliyə bir neçə mövzu əlavə edə bilər. Bu mövzulardan biri də sülh olacaqdır. Əlbəttə ki, bu qərar əbəs yerə alınmayıb. Ən azından öna görə ki, bu gün Azərbaycanın COP-a ev sahibliyi etməsi elə sülhə doğru atılmış addımların nəticəsidir. Hər birimiz xatırlayırıq ki,ötən ilin sonlarında Ermənistan COP29-un ev sahibliyinə Azərbaycanın xeyrinə öz namizədliyini geri götürərək xoş niyyət göstərmişdir. Düzdür, Ermənistanın addımları hər zaman güvən doğurmur ancaq bu addım sülhə doğru atılmış ciddi bir addımdır. Dövlət başçımız Forumdakı çıxışında bunu xatırladaraq qeyd etmişdir ki, COP29-un Azərbaycanda keçirilməsi münaqişənin həll olunmasının və sülh danışıqlarında irəliləyişin nəticəsidir. O da vurğulanmışdır ki, COP29 ərəfəsində Azərbaycan-Ermənistan sülh danışıqları prosesində ciddi irəliləyişə nail olmaq ehtimalı yüksəkdir. Bütün bunlar, müsbət tendensiyanın göstəricisidir. Sülh prosesində irəliləyişin əsas səbəblərindən biri isə heç şübhəsiz ötən ilin sentyabrında Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən peşəkarlıqla aparılan bir günlük antiterror əməliyyatı nəticəsində Xankəndi, Xocalı, Xocavənd, Ağdərə və Əsgəranın nəzarətimizə qaytarılması və bununla da Ermənistanın qondarma dağlıq qarabağın müxtariyyəti kimi sərsəm iddiaları tamamilə leksikonundan çıxarmağa məcbur olmasıdır. Məlumdur ki, sülh prosesində ənsas problemlərdən biri məhz bu idi. Dövlətimiz beynəlxalq hüquqa uyğun olaraq Qarabağı Azərbaycanın daxili işi olaraq xarakterizə edir, Ermənistan isə tamamilə ağıl və məntiq çərçivəsindən kənara çıxaraq Qarabağda öz müqəddəratını təyin etməkdən danışırdı. Bu gün isə bu problem kökündən həll olub. Son günlərdə Qazaxın işğal altında olan dörd kəndinin qaytarılması isə sülh prosesində əsaslı irəliləyiş olduğunu bir daha təsdiq edir. Dövlət başçımız çıxışı zamanı onu da qeyd etdi ki, Azərbaycan heç vaxt bu məsələni unutmamışdı. İşğal altında olan digər üç kəndlə bağlı məsələ isə daha qarışıq olduğu üçün irəliləyən tarixdə həll edilə bilər. Bütün bunlar onu deməyə əsas verir ki, iki ölkə arasında birbaşa danışıqlar olduğu zaman problemlərin həlli istiqamətində çalışmaq daha mümkün olur. Prezident İlham Əliyev onu da qeyd etdi ki, iki ölkə arasında danışıqların növbəti dayanacağı Qazaxıstan Respublikası ola bilər. Qazaxıstan dövləti tərəfindən ortaya qoyulmuş bu təklifə Azərbaycan müsbət cavab verib. Ermənistan da bənzər mövqe nümayiş etdirərsə görüşlər Qazaxıstanda keçirilə bilər. Buradakı vacib nüans isə Qazaxıstanın sadəcə görüş üçün nəzərdə tutulmasıdır. Burada heç bir vasitəçi mövqeyindən söhbət getmir. Təcrübə göstərir ki, birbaşa danışıqlar daha əsaslı nəticələri mümkün edir.
Prezident İlham Əliyev bütün müsbət tendensiyalarla yanaşı onu da qeyd etdi ki, bəzi ölkələr - xüsusilə Fransa, Yunanıstan, Hindistan nümayişkəranə şəkildə Ermənistanı silahlandıraraq bizə nəyisə sübut etməyə çalışır. Bununla bağlı Azərbaycan Prezidenti açıq mesaj verdi: Bizə qarşı ciddi təhlükə görsək, ciddi tədbirlər görməli olacağıq. Ümid edirik ki, Ermənistan da, onun qeydinə qalmaq adı ilə kirli əməllərinə don geyindirməyə çalışan böyük bacı və qardaşlar da bu mesajdan lazımi dərsi çıxarar. Əks halda yenidən tədbirlər görməyə məcbur olacaq Azərbaycanı heç kim atılan addımlarda günahlandıra bilməz.
Lamiyə Quliyeva
Pirallahı rayonu, N.S.Teymurov adına 231 №li tam orta məktəbin direktoru
