27 İllik işğala son qoyan tarixi qələbə 04 oktyabr 2020-ci il.
27 İllik işğala son qoyan tarixi qələbə
04 oktyabr 2020-ci il.
Vətən müharibəsinin səkkizinci günü.
Azərbaycan Silahlı Qüvvələri ilk böyük zəfərini qazanır: Cəbrayıl şəhəri işğaldan azad edilir.
Bu tarixi hadisə müharibənin gedişatına həlledici təsir göstərir və Azərbaycan ordusunun gücünü, iradəsini bir daha təsdiqləyir. Haqq yolundan dönməzliyimiz aydın şəkildə nümayiş olunur. Xalqın ordusuna inamı və dəstəyi daha da güclənir, azadlıq uğrunda mübarizə ruhu ən yüksək səviyyəyə çatır. Ardınca gələn döyüşlərdə də Azərbaycan ordusu qətiyyətlə irəliləyir, ardıcıl qələbələrlə işğal altındakı digər ərazilərin azad edilməsinə nail olur. Bu proses Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpasına doğru atılan ən böyük addımlardan birinə çevrilir.
Xatırladaq ki, Cəbrayıl şəhəri 1993-cü ilin avqust ayının 23-də Ermənistan silahlı qüvvələrinin hücumu nəticəsində işğal olunmuş, şəhərin işğalı həm hərbi, həm də demoqrafik baxımdan böyük fəlakətə səbəb olmuşdur. Minlərlə insan doğma yurdlarından məcburi köçkün vəziyyətinə düşmüşdür. Belə ki, Cəbrayılın işğalı bölgə əhalisinin həyatına ağır zərbə vurdu. 60 min nəfərdən çox əhali doğma yurdlarını tərk edərək ölkənin müxtəlif bölgələrində məcburi köçkün şəraitində yaşamaq məcburiyyətində qaldı. Şəhərin mədəni irsi, tarixi abidələri və infrastruktur obyektləri dağıdıldı. İşğal illərində Cəbrayıl tamamilə xarabalığa çevrildi, şəhərin iqtisadi və sosial həyatı iflic oldu. Cəbrayılın işğalı ilə bağlı bir başqa mühüm məqam isə bu ərazinin erməni silahlı qüvvələrinin hərbi bazalarına çevrilməsi idi. Şəhərin strateji mövqeyi Ermənistan ordusuna Azərbaycanın cənub bölgələrinə yaxınlaşmaq üçün əlverişli şərait yaratdı və bu bölgə uzun illər boyu hərbi əməliyyatların potensial mərkəzi olaraq saxlanıldı.
Ancaq Vətən müharibəsi zamanı qarşı tərəfin bütün üstünlükləri qəhrəman ordumuzun igid döyüşçülərinin misilsiz şücaəti ilə aradan qaldırıldı. Düşmənin 6-10 mərhələli istehkamları, əlverişli coğrafi mövqeləri və 30 il ərzində həmin torpaqlarda möhkəmlənməsi ordumuzun əzmi qarşısında əhəmiyyətini itirdi. Bir çox nöqtədə igidlərimiz ölümə meydan oxuyaraq irəlilədi və doğma torpaqları düşmən işğalından azad etdi. Cəbrayılın azadlığı ilə başlanan zəfər yürüşü Hadrut, Füzuli, Zəngilan, Qubadlı və nəhayət, Şuşanın azad edilməsi ilə davam etdi. 8 noyabrda Şuşanın alınması Azərbaycan xalqının qələbə sevincini zirvəyə çatdırdı. Bu strateji və simvolik əhəmiyyətə malik şəhərin geri qaytarılması düşmənə sarsıdıcı zərbə oldu.
10 noyabr tarixində Ermənistan kapitulyasiyaya məcbur oldu və tarixi 10 noyabr Bəyanatı imzalandı. Bu bəyanatın nəticəsi olaraq düşmən Ağdam, Kəlbəcər və Laçın rayonlarını hərbi əməliyyatlarsız, siyasi yolla Azərbaycana təhvil verməyə məcbur oldu. Azərbaycan Vətən müharibəsində əldə etdiyi bu böyük qələbə ilə öz ərazi bütövlüyünü bərpa etdi və regionda yeni reallıqlar yaratdı. Azərbaycanın gücü və xalqın birlik iradəsi bu tarixi zəfərdə əsas amillərdən biri oldu, bu zəfər həm ölkə daxilində, həm də beynəlxalq arenada böyük əks-səda doğurdu.
Təəssüf ki, bu da son olmadı. Post-müharibə dövrü Ermənistanın mina terroru, sərhəd təxribatları və müxtəlif silahlı toqquşmalarla müşayiət olundu. 2023-cü ilin sentyabr ayında isə bu təxribatların həcmi daha da genişləndi. Nəticədə bir neçə hərbçi və mülki şəxs yaralandı və öldü. Bu hadisələr Azərbaycanın səbr kasasını daşırdı və Azərbaycan hökuməti 2020-ci ildə imzalanmış 10 noyabr Bəyanatına əsaslanaraq, bölgədəki qanunsuz erməni silahlı qüvvələrinə qarşı anti-terror əməliyyatına başlamaq məcburiyyətində qaldı. 19 sentyabr 2023-cü ildə başlayan əməliyyat sürətlə və uğurla həyata keçirildi. Bir gündən də az davam edən əməliyyat nəticəsində Ağdərə, Əsgəran, Xocalı, Xocavənd, Xankəndi şəhərləri Silahlı Qüvvələrimizin nəzarətinə qaytarıldı. Bununla da tarixi missiyamız tam şəkildə və uğurla sona çatdı. Ümumilikdə, Azərbaycanın qətiyyətli addımları regionda yeni reallıqlar yaratdı, sabitlik və sülh yolunda irəliyə doğru mühüm addım atıldı.
İlahə Abdullayeva
YAP Pirallahı rayon təşkilatının üzvü
