TÜRK DÜNYASI BÖYÜK BİR GÜCƏ MALİKDİR. BU GÜCÜMÜZÜ BİRLƏŞDİRƏRƏK, DAHA DA QÜDRƏTLİ EDƏCƏYİK. (Ulu öndər Heydər Əliyev)
2024-cü ilin 6 iyul tarixində Şuşa şəhərində keçirilən Türk Dövlətləri Təşkilatının Dövlət
başçılarının qeyri-rəsmi Zirvə görüşü tarixi bir hadisə idi. Bu görüşdə Türk dünyasının birliyi
və qarşılıqlı əməkdaşlığının gücləndirilməsi istiqamətində mühüm müzakirələr aparıldı.
Görüşdə iştirak edən ölkələrin rəhbərləri həm siyasi, həm iqtisadi, həm də mədəni sahələrdə
əməkdaşlığın genişləndirilməsi məqsədilə bir araya gəldilər.
"Bir gün, bütün türk dünyası birləşəcək və güclü bir Turan dövləti yaranacaq."
(Mustafa Kamal Atatürk)
Prezident İlham Əliyev bu görüşdə geniş bir çıxış edərək Azərbaycanın növbəti
beynəlxalq təşəbbüsünü vurğuladı. Bu təşəbbüs Türk Dövlətləri Təşkilatının ildə bir dəfə
qeyri-rəsmi Zirvə görüşünün keçirilməsini nəzərdə tutur. O, qeyd etdi ki, Türk ölkələri ilə
əlaqələrin genişləndirilməsi və Türk dünyasının gücləndirilməsi Azərbaycanın xarici
siyasətinin prioritet istiqamətidir.
"Türkçülük, bizim milli varlığımızın və kimliyimizin əsasını təşkil edir. Bu
ideologiya bizi gücləndirir və birləşdirir." (Ulu öndər Heydər Əliyev)
Azərbaycan hər zaman Türk dünyasının birləşməsi, onun siyasi, iqtisadi və hərbi
qüdrətinin artması üçün fəal səylər göstərmişdir. Bu istiqamətdə atılan addımlar Türk
ölkələrinin bir-birinə daha da yaxınlaşmasına və qlobal arenada güc mərkəzinə çevrilməsinə
imkan verir. Türk Dövlətləri Təşkilatı dünya miqyasında güc mərkəzlərinin birinə çevrilmək
potensialına malikdir. Üzv ölkələrin coğrafi mövqeyi, təbii resursları və hərbi potensialı bu
təşkilatın gücünü artırır. Əsas nəqliyyat dəhlizlərinin mövcudluğu və müasir infrastruktur Türk
dünyasının iqtisadi əlaqələrini daha da gücləndirir.
"Türk milləti bir bədən, onun mədəniyyəti isə bu bədənin ruhudur. Turan isə bu
ruhun gəldiyi yerdir." (Ziya Gökalp)
Prezident İlham Əliyev XXI əsrin Türk dünyasının inkişafı əsri olmalı olduğunu
vurğulamışdır. Xalqlarımızın ənənəvi dəyərlərə sadiqliyi və eyni etnik köklərə malik olmaları
ölkələrimizi sıx birləşdirir. Bu, Türk dünyasının birlik və həmrəyliyini daha da gücləndirir. Şuşa
şəhəri hər zaman Azərbaycanın və regionun mədəni, ictimai-siyasi həyatının mühüm
mərkəzlərindən biri olmuşdur. Şuşanın beynəlxalq statusu, onun tarixi və mədəni
əhəmiyyətini bir daha təsdiqləyir. Şuşa, həmçinin Azərbaycanın zəfərinin və iradəsinin
simvolu kimi qəbul edilir.
“Dildə, fikirdə, işdə birlik. Turan dünyasının birliyi bu prinsiplərə əsaslanır.”
(İsmayıl Qaspıralı)
Şuşanın 1992-ci ilin mayında Ermənistan tərəfindən işğal edilməsi Azərbaycan xalqı
üçün böyük faciə idi. Azərbaycan xalqı bu işğalla heç vaxt barışmamış və həmişə Şuşaya
qayıtmaq arzusu ilə yaşamışdır. 2020-ci ildə Şuşanın azad edilməsi və Zəfər Günü bu
arzunun reallaşmasını göstərir. 2021-ci ildə Şuşa şəhəri "Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı"
elan olunmuşdur. 2022-ci ildə isə Şuşanın təməlinin qoyulmasının 270-ci ildönümü
münasibətilə "Şuşa İli" elan edilmişdir. Bu, Şuşanın tarixi və mədəni əhəmiyyətinin bir daha
vurğulanmasıdır.
"Turan birliyi, bizim varlığımızın və gələcəyimizin təminatıdır." (Əli bəy
Hüseynzadə)
Ermənistan işğalı dövründə dağıdılmış şəhər və kəndlərin yenidən qurulması və həyatın
geri qaytarılması istiqamətində "Böyük Qayıdış" Proqramı icra olunur. Bu proqram
çərçivəsində minlərlə məcburi köçkün öz doğma yurdlarına qayıdıb. Türk dövlətlərinin
rəhbərlərinin azad edilmiş torpaqlara səfərləri qardaşlıq həmrəyliyinin təzahürüdür. Bu
səfərlər Türk dünyasının birliyini və Azərbaycanın azad edilmiş torpaqlarının bərpasında
göstərilən dəstəyi əks etdirir.
"Türk milləti bir millət kimi özünü dərk etməli və Turan birliyinə doğru addım
atmalıdır." (Yusuf Akçura)
Türk Dövlətləri Təşkilatının cari büdcəsi və strukturu nəzərdə tutulan hədəflərin
reallaşdırılması üçün yetərli deyil. Buna görə, Azərbaycan Katibliyin hesabına 2 milyon ABŞ
dolları məbləğində vəsait köçürmüşdür. Şərq-Qərb nəqliyyat dəhlizinin genişləndirilməsi
qarşıda duran prioritet məsələlərdən biridir. Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun yükdaşıma
qabiliyyəti artırılmışdır və bu regionda iqtisadi əlaqələrin inkişafına təkan verir.
"Turan birliyi, türk millətinin böyük gələcəyini təmin edəcəkdir." (Ənvər Paşa)
Xəzər dənizində 50-dən çox ticarət gəmisi olan Azərbaycan, Türk dövlətləri üçün önəmli
tranzit xidmətləri göstərir. Yeni gəmilərin inşası və yeni hava limanlarının istifadəyə verilməsi
bu sahədəki potensialı daha da artırır. Enerji sahəsində strateji tərəfdaşlıq, o cümlədən
bərpaolunan enerji və enerji səmərəliliyi sahəsində əməkdaşlıq yeni perspektivlər yaradır. Bu
sahədəki layihələr Türk dövlətlərinin enerji təhlükəsizliyini artıracaqdır.
"Türk olmaq, Turan ruhunu daşımaq deməkdir." (Cəlaləddin Rumi)
"Rəqəmsal İpək Yolu" layihəsi Azərbaycan ərazisindən Avropa və Asiya arasında fiber-
optik telekommunikasiya marşrutu yaratmaq məqsədi daşıyır. Bu layihə, Türk dünyasının
rəqəmsal əlaqələrini gücləndirəcək. Cari ildə Azərbaycan COP29 konfransına ev sahibliyi
edəcək. Bu, Azərbaycanın beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən böyük etimada layiq görüldüyünü
göstərir. COP29 konfransı, ekoloji məsələlərin müzakirəsi üçün əhəmiyyətli bir platforma
olacaq.
"Turan birliyi, türk xalqlarının gücünü birləşdirən yeganə yoldur." (Mirzə Fətəli
Axundzadə)
Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatında sədrliyi dövründə əldə etdiyi təcrübədən istifadə
edərək inkişaf etmiş və inkişaf etməkdə olan ölkələr arasında həmrəyliyin gücləndirilməsi
istiqamətində səylərini davam etdirəcəkdir. Qarabağ Bəyannaməsi Türk dünyasının
həmrəyliyini və Türk Dövlətləri Təşkilatının beynəlxalq nüfuzunu gücləndirəcəkdir. Bu
bəyannamə Türk dövlətlərinin birgə fəaliyyət istiqamətlərini müəyyən edir.
Mürsəl Mürsəlov,
Xəzər rayonu, Sanator-Kurort Reabilitasiya Mərkəzinin, Baş direktoru
