Azərbaycanın dövlətçilik tarixində misilsiz xidmətlər göstərmiş, ideyaları, zəkası, biliyi, idarəçilik təcrübəsi ilə bu günümüzə, sabahımıza bələdçilik edən ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin siyasi fəaliyyətində 1990-1993-cü illər mühüm yer tutur. Həmin dövr Ulu Öndər Heydər Əliyevin siyasi irsinin Naxçıvan dövrü kimi adlandırıla bilər. Məhz həmin illər onun böyük siyasətə, hakimiyyətə qayıdış dövrü oldu. Görkəmli dövlət xadiminin 1991-ci il sentyabrın 3-də Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisində keçirilən fövqəladə sessiyada deputatların və iclas zalının qarşısına toplaşan minlərlə insanın təkidi ilə Ulu Öndərin Ali Məclisin sədri seçilməsi Azərbaycanın müstəqillik yolunun əsasını qoyub. 1991-ci il 3 sentyabr tarixində Heydər Əliyev Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisinin sədri seçildi. Bu təyinat, Heydər Əliyevin Azərbaycanın müstəqillik mübarizəsindəki rolunun mühüm dönəmidir. Tarix göstərdi ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası üçün bu seçim böyük əhəmiyyət kəsb etdi. Fenomen şəxsiyyət Naxçıvanda milli qurtuluşun, milli dövlətçilik quruculuğunun təməllərini özünün zəngin təcrübəsinə və Naxçıvanda daim yaşadılan qədim Azərbaycan dövlətçilik ənənələrinə əsaslanaraq atıb. Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə Naxçıvanda stabil inkişaf dövrü başladı. Onun seçilməsi, bölgədə siyasi və iqtisadi sabitliyi təmin etdi. Fəaliyyətinin ilk günlərindən Heydər Əliyev Naxçıvanda müstəqil dövlət quruculuğu istiqamətində mühüm addımlar atdı.O, regionun inkişafını prioritetləşdirərək iqtisadi islahatlara başladı. Ali Məclisin sədri olaraq Heydər Əliyev, hüquqi və siyasi strukturun möhkəmlənməsinə önəm verdi.Naxçıvanın sosial inkişafı və infrastrukturu sahəsində mühüm layihələr həyata keçirildi. Heydər Əliyevin liderliyi, Naxçıvanın müstəqil dövlət olaraq güclənməsinə zəmin yaratdı. Onun sədrlik dövrü, Naxçıvanın beynəlxalq aləmdə tanınması üçün əsaslı addımlar atıldı. Ümummilli lider Heydər Əliyev, Naxçıvanın iqtisadi müstəqilliyinin artırılması məqsədilə strateji planlar hazırladı. Siyasi müstəqillik və iqtisadi inkişaf məqsədilə bir sıra islahatlar həyata keçirildi. Naxçıvanın təhsil və səhiyyə sahəsində də mühüm inkişaflara imza atıldı. Ulu öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi dövründə, regionun mədəniyyət və idman sahələrində irəliləyişlər baş verdi. Onun siyasəti, Naxçıvanın xalqının rifahını artırmağa yönəldilmişdi. Müstəqillik yolunda Naxçıvanın strateji əhəmiyyətini vurğulayan Heydər Əliyevin sədri olduğu dövrdə, Naxçıvan beynəlxalq miqyasda daha tanınmış oldu. Məhz Ulu öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında Naxçıvan, müstəqil dövlətçilik prinsiplərinə uyğun şəkildə inkişaf etdi. Ulu Öndər Heydər Əliyevin həm SSRİ dönəmində, həm də müstəqillik illərində ölkəmizə rəhbərliyi dövründə xalqın rifah halının daha da yaxşılaşdırılması, respublikamızın tərəqqisinin təmin olunması və digər istiqamətlərdə tarixi əhəmiyyətə malik olan misilsiz işlər görülüb. Yeni ictimai-siyasi münasibətlərin formalaşdırılması dövründə dövlətçilik ənənələrinin qorunması məsələsi də bilavasitə Ulu Öndər Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Ulu Öndər Heydər Əliyevin xalqımız qarşısındakı ən böyük xidmətlərindən biri Azərbaycan dövlətçiliyinin xilası və bunun sayəsində ölkənin siyasi tarixində yeni bir mərhələnin açılmasıdır. Blokada şəraitində yaşayan Naxçıvan Muxtar Respublikası bir çox çətinliklər ilə üz-üzə qalmışdı. Naxçıvanın sosial-iqtisadi durumunun bərbadlığı, hakimiyyətin muxtar qurum üzərində oynamağa çalışdığı oyunlar Muxtar Respublikanın vəziyyətini olduqca mürəkkəbləşdirmişdi. Yalnız 1991-ci il sentyabrın 3-də Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri seçilən Ümummilli Lider Heydər Əliyevin gərgin fəaliyyəti və səyləri sayəsində muxtar respublikada sabitlik təmin edildi və Naxçıvanda sosial-iqtisadi vəziyyət yaxşılaşdırıldı. Blokada şəraitində olan Muxtar Respublikanın inkişafı və sabitliyinin davamlılığını təmin etmək üçün regional və beynəlxalq əlaqələrin formalaşdırılması, eləcə də inkişafı yönündə mühüm addımlar atıldı. Türkiyə və İranla qarşılıqlı əməkdaşlığa və tərəfdaşlığa əsaslanan ilk rəsmi təmaslar təşkil olundu. Blokada şəraitində olan Muxtar Respublikanın inkişafı və sabitliyinin davamlılığını təmin etmək üçün regional və beynəlxalq əlaqələrin formalaşdırılması, eləcə də inkişafı yönündə mühüm addımlar atıldı. 24 mart 1992-ci il tarixində Ankarada Naxçıvan MR-lə Türkiyə Cümhuriyyəti arasında işbirliyi protokolunun imzalanması bu baxımdan müstəsna əhəmiyyətə malikdir. Siyasi fəaliyyətinin Naxçıvan dövründə Ulu Öndər Heydər Əliyev gördüyü işlər, atdığı tarixi əhəmiyyətli addımlarla Muxtar Respublikanın qurtuluşunu, dirçəlişini və həmrəyliyini təmin etmiş oldu. Bir sözlə, 3 sentyabr 1991-ci il, Naxçıvan tarixində Heydər Əliyevin rəhbərliyində yeni bir dövrün başlanğıcı oldu.