OPEC+ formatı və Azərbaycan
OPEC+ formatı və Azərbaycan
Bildiyimiz kimi, neft sənayesi Azərbaycanda XX əsrin əvvəllərindən başlayaraq inkişaf etmiş və dövrümüzdə iqtisadiyyatında əhəmiyyətli rolu olan sahədir. Artıq Azərbaycan dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra, "Azərineft" Dövlət Konserni yaradılmışdır. 1994-cü il sentyabrın 20-də Bakıda Gülüstan Sarayında Qərbin neft şirkətləri ilə bağlanmış neft sazişi müstəqil Azərbaycan Respublikasının yeni tarixində böyük rol oynadı. “Əsrin müqaviləsi" adı ilə tanınmış bu müqavilə, Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda Azəri-Çıraq-Günəşli neft yatağının dərinlikdə yerləşən hissəsinin birgə işlənməsi və hasil olunan neftin dünyanın 11 ən iri neft şirkəti pay şəklində bölüşdürülməsinə səbəb oldu.
Hazırda Respublikamız OPEC- lə əməkdaşlıq edir. Neft ixrac edən ölkələr tərəfindən neftin qiymətinin tənzimlənməsi məqsədilə yaradılan təşkilat olan OPEC- in 1960-cı il Bağdadda keçirilən konfransda əsası qoyulmuşdur. Bu təşkilata əvvəlcə İran, İraq, Küveyt, Səudiyyə Ərəbistanı və Venesuela daxil olub. Təşkilatın üzvləri iqtisadiyyatı əsasən neftdən asılı olan dövlətlərdir. Qərargahı 1965-ci ildən Vyanada yerləşir və hazırda 12 üzvü var.
Azərbaycanın OPEC-lə əməkdaşlığı təşkilatın iclaslarında müşahidəçi statusunda iştirakı ilə aktivləşib. 2016-cı ilin yanvar ayında Davos Dünya İqtisadi Forumunda çıxış edən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev neftin qiymətinin sabitliyinə nail olmaq üçün OPEC-ə üzv olan və olmayan ölkələrin bir araya gələrək yeni beynəlxalq enerji formatının yaradılması ilə bağlı təşəbbüs irəli sürmüş, nəticədə OPEC+ formatı yaradılmışdır. Azərbaycan təşkilatla 2016-cı ilin dekabr ayından yaradılmış OPEC+ formatında sıx əməkdaşlıq həyata keçirir. Neftin qiymətinə təsir edən faktorların aradan qaldırılması, tələb-təklif balansının bərpasına yönəlik tədbirlərin görülməsi üçün bu müddət ərzində qlobal enerji dialoqları mühüm rol oynayıb.. OPEC tərəfindən Azərbaycan dəfələrlə saziş imzalanan vaxtdan indiyə qədər iştirakçılar arasında öhdəliklərini fəal icra edən və liderlik göstərən ölkə kimi qiymətləndirilib.
Bu təşkilatın Əməkdaşlıq Xartiyasının əsas məqsədləri neft hasilatçıları, istehlakçıları, investorlar və dünya iqtisadiyyatının xeyrinə neft bazarının sabitliyi, texnologiya və digər sahələrdə əməkdaşlığın təşviqi məqsədilə iştirakçı ölkələr arasında dialoqun asanlaşdırılması, iştirakçı ölkələr arasında neft bazarının qısa, orta və uzunmüddətli əsaslarını, o cümlədən inkişaf etməkdə olan qlobal enerji balansında neftə baxış barədə daha yaxşı anlayışın təşviq edilməsi, neftin uzunmüddətli istifadəsi üçün enerji siyasətlərinin dəstəklənməsindən ibarətdir.
Neft hasil edən ölkələrin birliyi olan OPEC dünyanın əsas neft hasilatçılarını bir araya gətirir və üzvlər qlobal neft bazarlarındakı vəziyyətə uyğun olaraq neft hasilatı göstəricilərini artırıb, azaltmaqla neft qiymətlərinə təsir etməyə çalışır. Eyni zamanda, Azərbaycan OPEC-ə üzv olmasa da, OPEC+ formatı çərçivəsində qurumla əməkdaşlıq edir.
Yaqublu Şəfiqə,
Xəzər rayonu, 237 saylı tam orta məktəbin müəllimi
