Ölkəmizdə dinlərarası dialoqla bağlı çoxsaylı tədbirlər təşkil olunur
Ölkəmizdə dinlərarası dialoqla bağlı çoxsaylı tədbirlər təşkil olunur
Mayın 1-də Bakıda işə başlayan VI Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunun açılış mərasimində nümayiş olunan videotəqdimatda 100-dən çox ölkənin təmsilçilərinə və onların timsalında ümumən bəşəriyyətə bu sözlərlə xitab edildi. Azərbaycan paytaxtının ilk dəfə 2011-ci ildə ev sahibliyi etdiyi Dialoq Forumunun budəfəki mövzusu – “Sülh və qlobal təhlükəsizlik naminə dialoq” – əslində, bu platformanın təməl dəyərini ehtiva edir. Çünki Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən 16 il əvvəl beynəlxalq gündəmə təklif edilən “Bakı Prosesi”nin başlıca məramı mədəniyyətlər və sivilizasiyalararası dialoq vasitəsilə dünyada sülh və təhlükəsizliyə töhfə verməkdir. Bütün çağırışlar qarşısında bizim bir araya gəlmək, parçalanmanı dəf etmək və daha parlaq ümumi gələcəyə doğru yol açmaq üçün nadir fürsətimiz var. Bu, “Bakı Prosesi”nin özəyidir. Burada Şərq ilə Qərb, ənənə ilə müasirlik qovuşur.
“Sülh və qlobal təhlükəsizlik naminə dialoq” mövzusunda VI Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu “Bakı Prosesi”nin hissəsi olaraq mədəniyyətlərarası dialoqu qlobal şəkildə təşviq edir. Forum fərqli etnik, mədəni, dini və dil mənşəyi olan insanları bir araya gətirir, qarşılıqlı anlaşmaya doğru açıq və hörmətcil mübadilə üçün platforma yaradır.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən 2008-ci ildə başlanmış, aparıcı beynəlxalq təşkilatların dəstəklədiyi “Bakı Prosesi” 250-dən artıq tədbirdə 180 ölkədən olan 10 mindən artıq iştirakçını salamlamış, bölgədə yeni mədəniyyətlərarası təşəbbüsləri ilhamlandırmışdır. Dünya VI Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumuna toplaşdığı zaman biz gələcəyimizi öz əllərimizdə saxlayırıq. Burada - Bakının mərkəzində bizim dünyanın gələcəyinə təsir etmək fürsətimiz var. Bu, ümid, anlaşma və dirçəlmə gətirə biləcək dinlərarası dialoq dünyasıdır. Burada dayanıqlı inkişaf, təhsil və turizm bizi bir-birimizə yaxın edir. Burada sosial media və süni intellekt bəşəriyyəti parçalamır, birləşdirir. Bakı COP29 Sammitinə ev sahibliyi edəcəyi vaxtda biz iqlim dəyişmələrinin yaratdığı çətinliyi aradan qaldırmaq üçün millətlərin bir araya gələcəyi dünyanı formalaşdırmaq istəyirik.
Əsas məqsədlərimiz dialoq vasitəsilə sülhü təşviq etmək, qlobal təhlükəsizliyi gücləndirmək və əməkdaşlığı möhkəmləndirməkdir. Forumun məqsədi yeni siyasət, sənədlər və razılaşmalar formalaşdırmaqdır və onlar təxirəsalınmaz məsələlərdə dünya hökumətlərinə təsir göstərmək qüvvəsinə malik olacaq.
Cənubi Qafqazda onilliklərlə sürən münaqişədən sonra bu il Böyük Qayıdış reallaşır, sülhə, təhlükəsizliyə və firavanlığa yol açan Azərbaycanın suveren milli sərhədləri bərpa olunur. Qanuni yolla ərazinin uğurla azad olunması və münaqişənin beynəlxalq hüquqa uyğun həllindən sonra ədalət nəhayət ki, zəfər çalır.
Xatırladaq ki, bu platformanın əsası 2008-ci ilin 2-3 dekabrında Bakıda Avropa Şurası ölkələri mədəniyyət nazirlərinin iştirakı ilə keçirilən “Mədəniyyətlərarası dialoq Avropa və onun qonşu regionlarında davamlı inkişafın və sülhün əsasıdır” mövzulu konfransda qoyulub. Azərbaycan tədbirə müsəlman ölkələrinin mədəniyyət nazirlərini də dəvət etməklə qlobal dialoqa pəncərə açdı. Prezident İlham Əliyev konfransda “Bakı Prosesi” təşəbbüsünü irəli sürdü: “Mən çox istəyirəm ki, “Bakı Prosesi” mədəniyyətlər arasında dialoqun, anlaşmanın möhkəmlənməsinə dəyərli töhfəsini versin. Belə tədbirlərin keçirilməsi ənənəyə çevrilsin”. Konfransda “Bakı Bəyannaməsi” qəbul olundu və tarixi proses başlandı.
“Bakı Prosesi” təşəbbüsü daha sonra 2009-cu ilin oktyabrında İslam ölkələri mədəniyyət nazirlərinin paytaxtımızda keçirilən konfransında müzakirə olundu. Azərbaycan ənənəyə sadiq qalaraq tədbirə Avropa Şurasından qonaqlar da dəvət etmişdi. Konfransda “Bakı Prosesi” – sivilizasiyalar arasında dialoqa yeni çağırış” adlı sənəd qəbul olundu.
2010-cu ilin sentyabrında BMT Baş Məclisinin 65-ci sessiyasında çıxış edən Prezident İlham Əliyev ölkəmizin mədəniyyətlərarası dialoq üzrə ilk Dünya Forumunu keçirmək niyyətini bəyan etdi.
2011-ci ilin 7-9 aprelində gerçəkləşən Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu Azərbaycan paytaxtından dünyaya tolerantlıq mesajı oldu. Beş qitədən 80-dək ölkənin təmsil olunduğu, BMT-nin Sivilizasiyalar Alyansı, UNESCO, ICESCO və digər təşkilatların dəstək verdiyi Forumun açılış sessiyası “Sərhədsiz dünyaya doğru” mövzusunda idi.
29 may – 1 iyun 2013-cü il tarixlərində Bakı “Çoxmədəniyyətli dünyada sülh şəraitində birgə yaşama” mövzulu II Dialoq Forumuna ev sahibliyi etdi. 18-19 may 2015-ci ildə III Dialoq Forumu “Mədəniyyəti ortaq təhlükəsizlik naminə paylaşaq” mövzusuna həsr olunmuşdu. 4-6 may 2017-ci ildə Bakıda “Mədəniyyətlərarası dialoqun inkişafı: insan təhlükəsizliyi, sülh və davamlı inkişaf üçün yeni imkanlar” mövzusunda IV Dialoq Forumu keçirildi.
2-3 may 2019-cu ildə V Forum “Ayrı-seçkilik, qeyri-bərabərlik və zorakı münaqişəyə qarşı fəaliyyət naminə dialoq quraq” şüarı altında gerçəkləşdi. Nəhayət, pandemiya ilə bir neçə il ertələnən növbəti Dialoq Forumu yenidən Bakıda toplanıb.
Ötən müddətdə Dialoq Forumunun yer-məkanları da yenilənib. İlki “Gülüstan” Sarayında gerçəkləşən, daha sonra iki dəfə Heydər Əliyev Mərkəzində təşkil olunan tədbirlər artıq üçüncü dəfədir Bakı Konqres Mərkəzində keçirilir.
Beləliklə, “Bakı Prosesi” mədəniyyətlərarası dialoq platformasında altıncı dəfə dünya ölkələrini bir araya gətirib. Forumun açılış tədbirinin moderatoru, ABŞ-nin Corc Meyson Universitetinin professoru Alpaslan Özerdemin vurğuladığı kimi, 2008-ci ildə Prezident Əliyevin irəli sürdüyü “Bakı Prosesi” təşəbbüsü sərhədləri aşan və dünyada parçalanmanı aradan qaldırmaq məramı daşıyan uzaqgörən addım idi. Bu təşəbbüs indi dünənkindən daha da aktualdır. Azərbaycan lideri açılış tədbirindəki çıxışında da bunu diqqətə çatdırıb.
Qoşulmama Hərəkatının sədri kimi yeni müstəmləkə tendensiyalarına qarşı mübarizəni də daima diqqətdə saxlamışıq. Hərəkatın üzvlərinin əksər hissəsinin çox ağır, qaranlıq müstəmləkə tarixçəsi olub. Biz ədalət naminə danışırıq, beynəlxalq hüquq naminə danışırıq. Yəni, biz belə bir məsələyə imkan verə bilmərik ki, indi – XXI əsrdə bəzi Avropa ölkələri digər xalqlara müstəmləkə kimi yanaşsın. Dünya məcburi assimilyasiyaya aparan belə bir iyrənc neokolonializm təcrübəsinə göz yummamalıdır. Fransız dənizaşırı ərazisində həyata keçirilən məcburi assimilyasiya əsla qəbuledilməzdir və buna son qoyulmalıdır. Avropa təsisatları bəzən çalışırlar Avropada olmayan ölkələrin daxili işlərinə müdaxilə etsinlər. Amma Avropa Parlamenti və AŞPA bununla bağlı səsini çıxarmır. Biz sədr olaraq Hərəkat daxilində bu işi gördük. Biz bilirik ki, azad və müstəqil olmaq nə deməkdir. Biz bunu bilirik və həmin insanlara kömək etmək istəyirik. Çünki onlar öz hüquqlarını müdafiə etmək, müstəqilliyə qovuşmaq, öz mədəniyyətlərini, öz dillərini qorumaq istəyirlər. Bu, həmçinin mədəniyyətlərarası dialoq üçün vacibdir. Biz burada ikiüzlü ola bilmərik, ikili standartları tətbiq edə bilmərik. Yaxud da ki, əgər görürüksə ikili standartlar nümayiş etdirilir, biz buna göz yuma bilmərik…
Qeyd edək ki, Azərbaycan Hökumətinin təşkilatçılığı, UNESCO, BMT-nin Sivilizasiyalar Alyansı, Dünya Turizm Təşkilatı və ICESCO-nun tərəfdaşlığı ilə keçirilən, 100-dən çox ölkəni təmsil edən 700 qonağın qatıldığı VI Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunun üçgünlük proqramına 4 plenar sessiya və 12 panel daxildir.
1-2 mayda Bakıda keçirilən tədbirlər mayın 3-də Ağdamda xüsusi sessiya ilə yekunlaşıb. Forum iştirakçıları Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı Şuşada olublar. Bu, eyni zamanda, Azərbaycanın işğaldan azad etdiyi ərazilərdən beynəlxalq ictimaiyyətə müraciət üçün bir platforma yaratmaq fürsətidir.
Zeynalova Türanə,
Xəzər rayonu, 262 №li tam orta məktəbin müəllimi
