Sadə Azərbaycan ziyalısı
Sadə Azərbaycan ziyalısı
“İnsan var üzündən, insan var izindən tanınar” – deyib atalar. Üzdən tanınanların ömrü yaşadıqları qədər olur və sonradan unudulur. Lakin izindən tanınanlar əməllərilə insanların, zaman-zaman formalaşan nəsillərin qəlbində hər vaxt ucalır və əbədi yaşamaq haqqı qazanır. Belə şəxsiyyətlərin qoyduqları iz neçə-neçə insanın həyat yoluna çevrilir və bu yol onlara hər zaman hər yerdə uğur gətirir.
Belə şəxsiyyətlərdən biri də bütün ömrünü xalqının, millətinin yolunda şam kimi əridən, tarixdə və insanların qəlbində dünya durduqca yaşamaq haqqı qazanan sadəliyi ilə seçilən Azərbaycan ziyalısı Zərifə Əziz qızı Əliyevadır. Zərifə xanım Əliyeva aprel ayında dünyaya gəldiyi kimi, bu ayda da dünyasını dəyişib. Zərifə Əliyevanın uca adı, təkrarsız şəxsiyyəti, sadəliyi, ali insanlığı yadigar sözlərində, işıqlı əməllərində öz əksini taparaq yaşayır. Zərifə xanım bir ziyalı, müəllim, alim və ən əsası bütün yüksək keyfiyyətlərə malik insan kimi yüzlərlə, minlərlə şəxsin formalaşmasında,ucalmasında xüsusi rol oynadı.
Azərbaycanın müasir tarixində və dünya oftalmologiya elmi sahəsində parlaq, silinməz izlər qoymuş unudulmaz insan, böyük alim, akademik Zərifə xanım Əliyeva sözün əsl mənasında, Tanrı vergisinə sahib olan insan idi.
Səhiyyənin inkişafına göstərilən diqqət və qayğı, insanların sağlamlığının qorunması yolunda atılan ən dəyərli addımlardan idi. O dövürdə respublikamızda əksər xəstəliklərin müayinə və müalicəsi üçün uyğun xəstəxanalar tibb mərkəzləri, kliniklar və s. tikilib istifadəyə verilirdi. Yaradılan yüksək şəraitdə lazımi səviyyədə istifadə edən Zərifə Əliyevanın rəhbərliyi ilə oftalmologiya elmində də yeniliklər baş verməkdə idi. Professor Zərifə Əliyeva təkcə ittifaq miqyasında deyil, bütün dünyada tanınmaqda idi və onun peşəkar həkim, yüksək insanı keyfiyyətlərə malik bir şəxs kimi fəaliyyəti Azərbaycanın adını daha da yüksəklərə qaldırırdı. Onun elmi məqalələri, araşdırmaları, monoqrafiyaları, müəllifi olduğu kitablar bir çox ölkələrin tibb sahəsində geniş istifadə edilirdi.
Zərifə xanım tədqiqat işinin traxomanın müalicəsi ilə bağlı məsələlərə, bir az da dəqiq desək, traxomanın müalicəsində və onun ağırlaşdığı hallarda daha təsirli vasitələrin öyrənilməsinə o dövr üçün yeni olan antibiotikdən - sintomisindən istifadə olunmasına həsr edir. Çünki sintomisin geniş antibakterial spektrlərlə yanaşı, antixlamedik fəallığa malik idi. Bu dövürdə Zərifə xanım yalnız çalışdığı institutda fəaliyyət göstərməklə kifayətlənmirdi. O, respublikanın şəhər və rayonlarını bir-bir gəzərək, xəstəliyin yaranma səbəblərini araşdırır və xəstəlik ocaqlarında kompleks şəkildə müalicə-profilaktik tədbirləri həyata keçirirdi. Böyük alim uşaq evlərində tərbiyə alan uşaqlar arasında yayılan traxoma xəstəliyinin qarşısını almaqda xüsusi xidmət göstərib.
1960-cı ildə müdafiə etdiyi “Traxomanın digər terapiya üsulları ilə birlikdə sintomisinlə müalicəsi” mövzusunda namizədlik dissertasiyanın əsasını təşkil etmişdir. Traxoma xəstəliyinin öyrənilməsi və müalicəsi üzrə elmi işləri yekunlaşdırdıqdan sonra Zərifə xanım oftalmologiya elmi üçün vacib olan digər istiqamətlərdə tədqiqatlar aparmağa başlayır və qlaukoma xəstəliyini öyrənilməsilə bağlı bir sıra tədqiqat işləri aparır.
İftixar dolu bir məqam ondan ibarət idi ki, həm ulu öndərimiz Heydər Əliyev, həm də onun ömür-gün yoldaşı Zərifə Əliyeva xalqa sədaqətlə xidmət göstərirdilər. Onların hər ikisinin ailə məsuliyyəti ilə yanaşı, həm də vətənə, xalqa vicdanla, şərəflə xidmət etmək amalı, istəyi birləşdirirdi.
Enişli-yoxuşlu ömür yolunda çox çətinliklərlə üzləşən, buna baxmayaraq mövqeyindən çəkilməyən Zərifə xanım sözün əsl mənasında bir nümunə idi. İstər onun keçdiyi yol, istər tibb elmində etdiyi yeniliklər, istərsə də bir ana kimi üzərinə düşən vəzifələrin öhdəsindən layiqincə gəlməsi Zərifə Əliyevanın nümunə kimi göstərilməsinə səbəb olan amillərdən idi. Zərifə xanım övladlarının gələcəkdə Azərbaycana layiqli olmaları üçün əlindən gələni edirdi. O, düşünürdü ki, hər bir ana övladlarını vətən üçün böyütməli, onları vətənpərvərlik uğrunda tərbiyə etməli, yüksək təhsil almasına çalışmalıdır. Zərifə xanım işinin çoxluğuna baxmayaraq övladları ilə bağlı məsələləri heç vaxt arxa plana keçirməmişdir. Biz onu hər bir məsələdə tutduğu yolun bəhrəsini bu gün görürük.
Çox təəssüf ki, amansız ölümün bizdən erkən qopardığı sadəliyi ilə seçilən Zərifə xanım Əliyeva onun dahi ömür-gün yoldaşı Heydər Əliyevin və əziz oğlu İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə müasir Azərbaycanda baş verən misilsiz dəyişikliklərin, yüksək inkişafın canlı şahidi ola bilmədi.
Ümummilli lider Heydər əliyevin və onun həyat yoldaşı Zərifə xanım Əliyevanın ruhuları şaddır. Çünki onların tərbiyə verdiiyi övladı bu gün Azərbaycana, bu ailənin adına layiqlə xidmət edir.
Ağayeva Gülarə,
Xəzər rayon MKS-nin baş biblioqrafı
